درست دیدن و درست استفاده کردن از تصاویر و پیام های بصری بطور کلی علمی است که باید گام به گام آموخته شود. دانستن دانش بصری و اصول اولیه گرافیک در طراحی کاتالوگ و بروشور بسیار اهمیت دارد.
نکات حائز اهمیتی که می توان آن ها را قواعد و مبانی زبان بصری دانست عبارتند از :
۱- عناصر اولیه بصری شامل : نقطه، خط، شکل، جهت، رنگ، بافت و …
۲- ترکیب بندی (کمپوزیسیون)
۳- شیوه های ایجاد یک پیام بصری شامل : شبیه سازی، رمز و …
۴- شناخت سبک های گوناگون
۵- فنون و تکنیک های بصری
در دنیای امروز ضرورت دانستن سواد بصری هم برای سازندگان این ارتباطات بصری ( مانند عکس، فیلم و … ) و همچنین برای بینندگان احساس می شود.
برای آنکه به فهم بهتری از این عناصر برسیم هریک از این عناصر را جداگانه بررسی خواهیم کرد.
۱- نقطه
ساده ترین و تجزیه ناپذیر ترین عنصر نقطه می باشد. نقطه را مبدا پیدایش فرم و مکانی در فضا می دانند. همانطور که می دانید شکل نقطه گرد است. نقطه بسته به جایگاهش می تواند بزرگ و یا کوچک باشد. از محل تلاقی دو خط نقطه شکل می گیرد. نقطه کوچترین عنصر بصری است. نقطه به شدت چشم انسان را جذب به خود می کند بنابراین نقطه یک عنصر اولیه و بسیار قدرتمند است. تکرار نقطه می تواند ایجاد ریتم کند و تجمع آنها می تواند القا کننده مفهوم انبساط باشد.
۲- خط
از نزدیک شدن نقاط شکل می گیرد بصورتی که دیگر نقطه ها قابل دیدن نیستند. خط یک عنصر تصویری متحرک و فعال است. خط از یرخورد دو صفحه یا دو سطح با هم ایجاد می شود. خط عنصری است که دارای طول هست و فاقد عرض و عمق می باشد. خطوط می توانند به شکل های متقاوت در یک تصویر حاضر شوند مانند : منحنی، شکسته، باریک، ضخیم، صاف و … که به آنها نیز اشاره ای خواهیم داشت.
الف) خطوط افقی : بیانگر تعادل، آرامش و سکون است.
ب) خطوط عمودی : نشان دهنده استحکام، پایداری نیرومندی
ج) خطوط مورب : القا کننده ناپایداری و عدم تعادل
د) خطوط منحنی : نشانگر حرکت لغزنده و روان
ر) خطوط شکسته : حالتی خشن و خشک و برنده را نشان می دهد. چشم را آزار می دهند این دسته از خطوط.
۳- سطح یا شکل
سومین عنصر شکل و یا سطح می باشد. دارای ۲ بعد طول و عرض است و از حرکت خط بر صفحه ایجاد می شود. اشکال مختلفی دارد که سه شکل اصلی آن عبارت است از : مربع، مثلث و دایره. هر کدام از این اشکال دارای معنای تصویری خود هستند که به آنها مختصری اشاره می کنیم.
الف) مربع : بیانگر استحکام و پایداری و ایستایی است. دارای صداقت و صراحت می باشد.
ب) مثلث : اگر قاعده اش پایین باشد نشانگر استحکام و اگر بروی زاویه قرار گیرد بیانگر بی تعادلی و ناپایداریست. در کل مثلث فعالیت را تداعی می کند.
ج) دایره : بی نهایتی، بی انتهایی، محفاظت، گرما و حرارت. القا کننده حرکت است.
۴- حجم
حجم عنصری است دارای سه بعد طول، عرض و عمق. حجم می تواند دارای نظام و می تواند بی نظم باشد. حجم هایی که از سطوح اصلی شکل می گیرند مخروط، مکعب و کره هستند که دارای منظم و دارای نظامند. حجم وقتی تو پر باشد واقعیت بیرونی و وقتی تو خالی باشد حقیقت درونی را بیان می کند.
۵-بافت
یکی از عناصر هنر های تجسمی است که با حس لامسه درگیر می شود. بافت نرم، صاف، زبر، خشن، براق و … . قوه بینایی در درک بهتر بافت و ابعاد وسیع آن به کمک حس لامسه می آید. بافت عنصری است که در ترکیب بندی می تواند اثرات مهمی بر ببینده و مخاطب داشته باشد.
۶
– فضا
فضا بیانگر وضعیت و موقعیت می باشد. موقعیت و ارتباط عناصر با هم را نشان می دهد. فضای داخلی، خارجی و میانی را برای ببینده مشخض می کند.
۷-حرکت
حرکت در ذات هر ماده وجود دارد. حرکت از نقطه تا انواع سطوح و اشکال می تواند شکل بگیرد. ممکن دارای جهت های گوناگون باشد. حرکت دارای انرژی است در جای کم و در مکانی دیگر بیان کننده میزان انرژی بالا باشد. تکرار عناصر بصری می تواند مفهوم حرکت را القا کند. حرکت ایجاد کننده ریتم است.
تمامی این عناصر در یک کادر بندی برای طراحی کاتالوگ و بروشور باید دقیقا در جای درست خود قرار گیرند تا اثر بتواند تاثیرگذار باشد.
